Shunga (xuân họa) là loại tranh mà người Nhật gọi là ukiyo-e (hội họa thế tục). Shun (xuân) là một uyển ngữ thông dụng ám chỉ sinh hoạt tính dục. Shunga đa phần là tranh khắc gỗ (mộc bản), hầu hết được chế tác tại thành phố Edo (Giang Hộ, nay là Tokyo). Hai thành phố khác cũng có chế tác loại tranh này là Osaka và Kyoto.
Shunga ở Nhật thời Edo phần lớn có xu hướng mô tả chi tiếc các cơ quan sinh dục to, khỏe. Người ta cho rằng shunga xuất hiện trên đất Phù Tang từ cuối thời shogun Muromachi (1336-1573), do cảm hứng từ các tranh tính dục của Trung Quốc (gọi là xuân họa; xuân cung; xuân cung đồ).
Shunga thịnh hành suốt thời đại Edo (Giang Hộ, 1603-1867) mãi tới thời Meiji (Minh Trị, 1868-1912) mới chịu nhường bước cho nhiếp ảnh gợi dục (xuân ảnh, erotic photographs).
Như
vậy shunga được sáng tác từ thế kỷ XVI tới XIX. Người ta dễ dàng bán
các tranh mộc bản này với giá cao và thị trường có cả tranh lẻ (in từng
tấm rời) hoặc nguyên cả một tập khá dày mà người Nhật gọi là enpon (ấn
bản) trong đó mỗi tranh thường chiếm trọn hai trang giấy. Tuy nhiên
đắt tiền hơn cả vẫn là tranh lụa vẽ tay, hai đầu có trục để treo thòng
xuống (scrolls) mà người Hán gọi là “quyển” hay “trục tranh” (tranh
cuộn) còn người Nhật gọi là kakemono-e hay kakejiku-e (tranh quải vật
hay quải trục).
Cũng như phần đông tác giả dâm thư (erotica), các họa sĩ vẽ shunga hiếm khi ký tên lên tranh. Tuy thế, ngày nay vẫn biết rằng bốn danh gia vẽ shunga của Nhật là: Hishikawa Moronobu (1618-1694); Katsushika Hokusai (1760-1849); Miyagawa Isshô (giữa thế kỷ XVIII) và Yanagawa Shigenobu (1787-1832), vốn là học trò của Hokusai.
Các
danh gia vẽ shunga thường có khách hàng ruột là giới quý tộc giàu có.
Shunga được dùng làm “bảo bối” hướng dẫn họ và con cái họ thực hành
sinh hoạt chăn gối. Tương truyền, bán được một tranh, họa sĩ đủ sống
nửa năm. Những shunga còn lưu giữ tới ngày nay đều cho thấy nét vẽ rất
tỉ mỉ, khắc bản rất công phu.Cũng như phần đông tác giả dâm thư (erotica), các họa sĩ vẽ shunga hiếm khi ký tên lên tranh. Tuy thế, ngày nay vẫn biết rằng bốn danh gia vẽ shunga của Nhật là: Hishikawa Moronobu (1618-1694); Katsushika Hokusai (1760-1849); Miyagawa Isshô (giữa thế kỷ XVIII) và Yanagawa Shigenobu (1787-1832), vốn là học trò của Hokusai.
Một
tranh có nhiều màu sinh động, mỗi màu cần một bản khắc gỗ. Chẳng hạn,
để “nhái” lại một shunga danh tiếng của Katsushika Hokusai (1760 -
1849) vẽ cảnh vợ một ngư phủ đang bị hai con bạch tuộc (octopuses) cùng
lúc cưỡng bức, vào năm 2001 họa sĩ Masami Teraoka phải dùng đến 29 bản
khắc gỗ (26,5x40cm) để in cho đủ 29 màu.
Shunga miêu tả rất sinh động và tỉ mỉ những tập quán tính dục của người Nhật, bao gồm đủ thể loại như: lưỡng giới (nam và nữ, heterosexuality), đồng giới nữ (lesbians), đồng giới nam (gays), lạm dụng trẻ em (pederosis), quan hệ tính dục trong lúc đang mặc đồng phục (buru sera), v.v…
Theo Trần Thế Hương
***********
Những hình ảnh dưới đây trích trong cuốn Nghệ thuật tân trào,
xuất bản tại Tokyo tháng Giêng năm 2003.
Nguyễn Xuân Diện sưu tầm http://nguyenxuandien.blogspot.com/2010/11/kham-pha-nghe-thuat-sex-co-nhat-ban.html
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét