TỪ CỜ BẠC ĐẾN NGÔN NGỮ ĐỜI THƯỜNG

Nói đến cờ bạc phần đông trong chúng ta thường nghĩ đến một cái gì đó xấu xa  gắn liền với các tệ nạn xã hội khác, mặc dù mục đích sáng tạo ra những trò chơi mới  chủ yếu  là để giải trí ,có loại thì rèn trí não như các loại  :Cờ Vua ,cờ Tướng ,cờ Vây ..v.v. hay thể lực như các hoạt động thể dục thể thao , tuy nhiên trong đời sống hàng ngày ta vẫn bắt gặp một số từ  có nguồn  gốc từ tên quân bài như Cửu vạn,Tốt đen.v.v.
   Cửu vạn là tên gọi một quân bài trong cỗ bài Tổ tôm ,đây là quân bài có giá trị cao nhưng lại vẽ hình một người áo quần lam lũ  đang vác trên vai một kiện hàng lớn ,chính vì vậy Cửu vạn lúc đầu được  dùng trong tiếng lóng để chỉ người làm thuê làm mướn ,lao động chân tay vất vả . Lúc đầu chỉ bó hẹp trong tầng lớp bình dân ,sau này do nhu cầu của xã hội  người làm Cửu vạn ngày càng đông kéo theo  sự phổ biến ngày càng rộng của từ này ,nó được đưa lên báo chí ,truyền hình qua các phóng sự về lao động xã hội . Cửu vạn được các nhà làm từ điển định nghĩa là " d .( kng .). Quân bài trong cỗ bài Tổ tôm ,có vẽ hình người phu khuân vác  ;dùng để chỉ người chuyên khuân vác thuê hoặc làm những việc nặng nhọc.' Thuê cửu vạn vác hàng .' .' Bỏ đi làm cửu vạn ' .
   Không  dừng lại ở đây ,Cửu vạn vẫn liên tục phát triển ,không những  là một Danh từ chỉ người ,chỉ nghề mà còn được dùng như động từ miêu tả hành động  vác vật nặng .
   Cùng ở trong cỗ Tổ tôm  như Cửu vạn còn có quân Bát sách mà ta bắt gặp trong  thành ngữ "Gàn bát sách " ,quân bài này vẽ hình người đàn bà ngồi xếp chân bằng tròn ,mồm ngậm điếu thuốc ,mặt vênh lên đầy vẻ ngang tàng ,thách thức với đời .Bởi vậy nên người ta gọi một người đàn bà ngang bướng ,bảo thủ ,khác kiểu là Gàn bát sách .
   Khác với Cửu vạn và Bát sách ,Tốt Đen và Át Chủ Bài đi vào cuộc sống đời thường dựa trên nét nghĩa giá trị của quân bài ;
   Tốt Đen :" d. Quân bài có giá trị thấp nhất trong bộ bài Tam Cúc ,thường được dùng để ví kẻ bị người khác sai khiến ,coi không ra gì ".' Mày chỉ là con tốt đen cho chúng nó đè đầu cưỡi cổ ,sai phái đủ  đường thôi con ạ " .
   Át Chủ Bài :" d.(kng ).Quân bài có giá trị cao nhất trong bộ bài Tú Lơ Khơ  ,thường dùng để chỉ người hoặc vật có vai trò quyết định một hành động ,hoàn cảnh cụ thể . 'Để cứu vãn trận bóng ,ông bầu quyết định tung nốt tiền đạo số 10 , con át chủ bài vào sân mặc dù sắp hết giờ '.
   Ngoài ra cũng phải kể thêm một từ đặc biệt khác  xuất xứ từ biến thể  cách đánh bài Tổ Tôm  rút gọn gọi là đánh Chắn ( tên đầy đủ phải là Chắn Cạ ) . Chắn là từ dùng để chỉ hai quân bài giống hệt nhau tạo thành một đôi ,ví dụ như hai con Cửu Vạn là một Chắn . Còn Cạ lại do hai quân bài cùng hàng  ( thường là số như Nhất,Nhị ...Cửu ) nhưng khác loại (có 3 loại cả thảy là Vạn ,Văn  ,Sách  ,để dễ nhớ thường được đọc là ;Vạn vuông ,Văn chéo ,Sách loằng ngoằng  do dựa vào hình thức viết  của chữ ) ,như  Cửu Vạn  , Cửu Sách hoặc Cửu Văn cứ hai con bất kỳ ghép lại thành đôi đều gọi là Cạ.
   Chính điều này đã đưa  Cạ vào ngôn ngữ  như là  một từ chỉ sự quan hệ giữa hai người  khác phái có tính chất tình cảm nam nữ:  'Thế đã kiếm được cạ nào chưa đấy ,cứ vò võ một mình buồn lắm  ', hoặc nói lên sự hợp tác ăn ý trong công việc :' Hợp cạ có khác ,công việc cứ chạy băng băng '.
   Không chỉ dừng lại ở đó ,Cạ hiện nay dang thay dần vị trí của từ Ê Kíp vốn có xuất xứ từ tiếng Pháp  và dễ nghe hơn cụm từ Làm việc theo nhóm do dịch từ tiếng Anh ( work in team ) trong khẩu ngữ  thường  ngày .