Chữ Hán khối vuông nhiều chữ na ná giống nhau cho nên " chữ tác đánh chữ tộ ,chữ ngộ đánh chữ quá " .
Người nọ lầm truyền qua người kia thành ra chữ dùng không còn đúng như sách dạy nữa . Trong Hán Việt tân từ điển (1950) cụ Hoàng Thúc Trâm còn nêu ra nhiều chữ mọi người lầm nhằm khôi phục lại cái đúng đưa vào sách :
Ủy mị (ủy mĩ ) ;thống kê (thống kế ) ;ảo giác ( huyễn giác ) .Nhưng rồi cụ đành chịu thua ,ghi cả hai chữ khi thấy cái lầm thành phổ biến ;Điền
kinh ( điền kính ),quá khích ( quá kích )..".trường hợp này dân ngôn
ngữ gọi là :đi nhiều thành đường ,nói sai nhiều thành đúng "
Tuy
vậy ,cụ Hoàng không coi là lầm khi ghi nhận bao nhiêu là chữ trong tự
điển chỉ có trong tiếng Việt hoặc dùng theo nghĩa riêng của người Việt
,Cụ gọi đó là từ " Việt dụng " ,ghi chú "Việt " hẳn hoi trong sách .Hóa
ra từ hàng nghìn năm nay ,người Việt dùng chữ Hán với cách đọc riêng của
mình ( âm Hán Việt ) cũng có ý thức độc lập chứ không bê nguyên xi mọi
từ Hán vào tiếng Việt .
Trừ những tên riêng ,xem ra số từ "Việt
dụng " cụ Hoàng ghi nhận có đến mấy trăm (mà đến nay số lượng chắc chắn
tăng lên nhiều ) .Có thứ do biến đổi ngữ âm mà có :điền kinh ( điền kính ) ,quá kích ( quá khích ) ,khoái trá ( khoái chá ) ,tươm tất (tiêm tất )...
Nhiều hơn là do chuyển nghĩa :Vẫn giữ lại nghĩa Hán cổ trong khi tiếng Hán đã thay đổi .Chữ tẩu trong tiếng Việt còn giữ nghĩa cổ là chạy nhưng người Trung quốc hiện nay lại dùng với nghĩa là đi . Khoái là vui trong tiếng Việt nhưng vẫn giữ nét nghĩa là nhanh ,sắc bén ở Trung quốc .
Do lầm nghĩa đồng âm mà dùng sai nghĩa vốn có :lang bạt vốn là lúng túng hiểu lầm là lang thang trôi dạt .
Hoa mỹ (nhầm hoa là bông hoa với hoa là đẹp ) nên tưởng là đẹp như hoa .
Do chuyển nghĩa khi vào tiếng Việt .Chữ tử tế vốn nghĩa là tỉ mỉ ,cẩn thận ,bé nhỏ đã chuyển thành tốt ,tốt bụng .Khốn nạn từ nghĩa lúng túng khó khăn chuyển thành khốn khổ ,đáng thương ,hoặc biến đổi hẳn sang nghĩa khác trong thằng khốn nạn thường dùng tương đương thằng mất dậy ...
Tuy nhiên bạn đọc không phải lo là mình dùng sai nhiều quá thế vì đây
chỉ là phân tích cho rõ về một hiện tượng bất thường đã trở nên bình
thường ,sai cuối cùng thành đúng trong tiếng Việt nói riêng ,trong ngôn
ngữ học nói chung (nhân đây xin cảm ơn Anh h.dotrong@yahoo.com đã chân tình chỉ bảo góp ý để bài viết thêm phần hoàn thiện ) .
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét