DUYÊN SINH QUAN -phần II

  Người thế gian vì chẳng hiểu rõ các pháp đều do nhân duyên sinh ra nên tin lầm rằng cả thảy các pháp là có thực ,là vĩnh cửu  nên ôm giữ mà không chịu buông bỏ .Bởi thế mới có sự thiết tha yêu quý sự vật từ sinh mạng ,tài sản ,sự nghiệp ...và cho đó là vui  sướng ...Rồi khi thấy sinh mạng ,tài sản ,sự nghiệp  tiêu trầm ...lại cũng cho rằng nó sẽ bị tiêu diệt ..khiến lòng trở nên bi thảm ,đau khổ vì tiếc uổng .
   Tất cả sự vật do nhân duyên  mà sinh ra ,nghĩa là không có sự vật nào có tự tính cả ,và sinh ở đây cũng chỉ là huyễn sinh .mà diệt ở đây cũng chỉ là huyễn diệt .Bởi sinh ,diệt đều là huyễn  cả nên diệt không phải là  diệt  hẳn ( thường diệt ) mà chỉ là đoạn diệt ,và nếu chỉ là đoạn diệt  thì sau khi diệt  lại còn có thể sinh nữa .
   Gọi sinh ,diệt cũng chỉ là giả tướng  của nó biến hóa ,còn bản thể  thì chưa từng sinh diệt, cũng chưa từng động biến .
   Bởi không hiểu rõ lẽ ấy  mới có sự nhận lầm những giả tướng là bất sinh ,bất diệt và cho nó là có thực.Cho nó là có thực mới  sa vào thường kiến (thấy sự vật là thường trụ bất biến ).
   Nhưng khi nghe Phật giảng cho nghe các pháp  chỉ là giả tướng ,hữu sinh hữu diệt ,thì lại nhận lầm rằng bản thể cũng có sinh có diệt và nhân thế lại sa vào đoạn kiến nghĩa là bản thể cũng có sinh có diệt như giả tướng .Đó đều là mê lầm cả .
   Luật nhân quả không bị sự hạn chế của thời gian ,có cái đời trước trồng nhân nhưng đến đời hiện tại mới gặp duyên mà thành ra quả .Cũng có cái đời trước trồng nhân  mà mãi đến đời sau và đời sau nữa mới thành quả ,hoặc trồng nhân nhưng ngay trong đời đấy thành  quả .
   Bởi không rõ lẽ ấy cho nên mới có kẻ thấy có người kiếp này tu nhân tích đức nhưng lại bị tai họa .Hoặc thấy có kẻ kiếp này làm nhiều điều ác thế mà được hưởng phúc , nên kêu rằng luật quả báo sai lầm  .Họ nào có hay :ác báo hay phúc báo này đều là do tạo nhân ở kiếp trước mà đến kiếp này mới bị ,hay được hưởng ,còn những nhân  ác  trồng ở kiếp này chưa đủ thời gian để thành quả ác. Luật nhân quả thuyết minh  quả báo cho rằng chính mình làm ,mình chịu dù là chỗ thân tình đến mấy như cha với con cũng không thể gánh vác cho nhau được .
   Người đời vì thường thấy những nhà phúc đức lại sinh được con nhân hậu ,hiếu thảo ...nên mới cho rằng nhờ âm đức tổ tiên , con cháu được phúc ấm .Hiểu như thế là chưa hiểu tận lý nhân quả ,phải biết rằng con cháu được phúc báo là của tự chúng nó làm nên chứ không liên quan đến công đức tổ tiên ,nhưng tổ tiên tích đức nên cảm được  nghiệp chung ( cộng nghiệp )
mà cùng được tụ hợp với nhau  lại một nơi để ân đền nghĩa trả ,được nhiều người phúc báo sinh ra cùng làm quyến thuộc ,hiểu vậy mới là cùng lý tận nghĩa ( liễu nghĩa ).