2. Văn vật trong Phật giáo Tây Tạng:
Phật giáo Tây Tạng cuốn hút với nhân
loại không chỉ bởi những tinh hoa pha trộn giữa Đại thừa phái
(Mahayana), Mật tông (Tantrayana), và tôn giáo cổ Tây Tạng (với Bon giáo
là điển hình) mà còn bởi những văn vật để lại cho đời. Có lẽ không nơi
đâu trên trái đất này lại quy tụ đầy đủ và nhiều di chỉ Phật giáo như
Tây Tạng, từ đền chùa thành quách đại viện tiểu viện cho đến tượng
Phật, kinh sách luật tuyển, cờ phướn; rồi đồ dùng trong lễ bái, tán
tụng, cúng dường, trì nghiệm, hộ ma, khuyến đạo … dường như không thống
kê nào kể xiết! Trong bài viết ngắn ngủi này, người viết không đủ khả
năng và cũng không có tham vọng tổng kết hết những tinh tuý của nơi
đây, chỉ muốn dành đôi dòng nhắc đến những văn vật thường gặp trên
đường khám phá Tây Tạng
a. Đại kỳ ngũ sắc:
Đi thăm Tây Tạng nói riêng và các quần
thể Phật giáo nói chung, du khách hay bắt gặp các cờ phướn 5 màu tung
bay trong gió. Nếu để ý kĩ, cờ ngũ sắc Tây Tạng có 5 màu (trắng, đỏ,
lục, vàng, lam) hơi khác so với lá cờ Phật giáo (trắng, đỏ, cam, vàng,
lam). Một trong các lý do có thể giải thích là: lá cờ Phật giáo chính
thức ra đời năm 1889, còn Phật giáo Tây Tạng mà ảnh hưởng bắt nguồn từ
Ấn Độ giáo thì đã có từ lâu đời, trải qua thời gian sẽ xuất hiện vài sai
khác, tuy nhiên điều này không làm thay đổi ý nghĩa biểu trưng.
Số 5 không chỉ tượng trưng cho Ngũ Hành
(Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ) tương sinh tương khắc làm nên vạn vật, còn
ứng với Ngũ Trí của Mật tông miêu tả về trí của con người (Pháp giới
trí, Đại viên kínha trí, Bình đẳng tính trí, Diệu quan sát trí, Bình
đẳng tác trí), đồng thời hợp với Ngũ Uẩn (Sắc, Thụ, Tưởng, Hành, Thức)
là 5 yếu tố tạo thành thân tâm, và là Ngũ Bộ Chú – nghi thức trì niệm
của Mật Giáo (Tịnh Pháp Giới, Văn Thù Nhất Tự Hộ Thân, Lục Tự Đại Minh,
Chuẩn Đề Cửu Thánh, và Nhất Tự Kim Luân Phật Đỉnh); nhưng trên hết là
biểu thị sức mạnh và sự thống nhất giữa Ngũ Phương và Ngũ Phật:
Ngũ Phật (Five Wisdom Buddhas) có thể
coi là biểu hiện siêu việt nhất trong thế gian, các vị này là thầy của
các Bồ Tát. Đồng thời, trong mỗi thời đại loài người, các vị lại hoá
thân thành Phật lịch sử – có hình dạng người sống trên thế gian. Trong
thời đại chúng ta, vị Phật lịch sử đó chính là Phật Thích Ca Mầu Ni
(Shakyamuni Buddha), còn vị Phật được tin rằng sẽ xuất hiện trong tương
lai (Future Buddha) là Phật Di Lặc (Maitreya Buddha). Vì thế mỗi khi
nhắc đến Ngũ Phương Phật, người ta sẽ nhắc đến vị Phật lịch sử và vị Bồ
Tát tương ứng:
- Trung ương: Đại Nhật Như Lai (Tathagata); Phật lịch sử là Ca-la-ca-tôn-đại (Krakuccanda) và Phổ Hiền Bồ Tát (Samantabhadra)
- Hướng Đông: Bất Động Như Lai (Aksobhya); Phật lịch sử là Ka-na-ca-mâu-ni (Kanakamuni) và Kim Cương Bồ Tát (Vajrapani)
- Hướng Nam: Bảo Sinh Phật (Ratnasambhava); Phật lịch sử là Ca-diếp (Kasyapa) và Bảo Thủ Bồ Tát (Ratnapani)
- Hướng Tây: Di Đà Phật (Amitabha); Phật lịch sử là Thích-ca-mâu-ni (Shakyamuni) và Quán Thế Âm Bồ Tát (Avalokitesvara)
- Hướng Bắc: Bất Không Thành Tựu Phật (Amoghasiddhi); Phật tương lai là Di-lặc (Maitreya) và Phổ Chùy Thủ Bồ Tát (Vishvapani)
Quan niệm trên chỉ xuất hiện từ khi Đại
thừa Phật giáo ra đời, và càng được củng cố bởi Mật tông Tây Tạng, điều
đó cho thấy sự khác biệt và phức tạp, bao hàm muôn yếu tố trong Phật
giáo Tây Tạng. Đi khắp cao nguyên Thanh-Tạng, du khách sẽ gặp rất nhiều
nơi thờ cúng Ngũ Phật cũng như các Phật lịch sử và chư vị Bồ Tát, bên
cạnh các vị Tạng vương và Đạt Lai Lạt Ma, Ban Thiền Lạt Ma. Những sự sắp
xếp trên luôn có nghiêm luật chặt chẽ mà hiếm có ai hiểu được, thậm
chí phần lớn chúng ta không bao giờ hiểu rõ được mà chỉ biết chiêm bái
để kính phục trí tuệ, công sức và sự sáng tạo của người xưa!
Còn tiếp...
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét