Hồ Đắc Duy
Phần 3 Khu C2
Người
Champa lập quốc vào cuối thế kỷ thứ II. Năm 192 cuộc khởi
nghĩa thành công, nghĩa quân Tượng Lâm và Nhật Nam dưới
sự lãnh đạo của Khu Liên lập ra một vương quốc lấy
tên là Lâm Ấp, đó là một quốc gia đầu tiên hình thành
ở phía nam nước Đại Việt. Lâm Ấp theo giải thích của
Thủy Kính ghi chú : Huyện Tượng Lâm, đọc theo chữ Hán là
Tượng Lâm huyện hay Tượng Lâm ấp, về sau bỏ dần chữ
Tượng thành ra Lâm Ấp. Năm 627-649, vua Viknâtavarman lên ngôi
đổi quốc hiệu là Hoàn Vương Quốc. Năm 808, nhà Đường
sang đánh, vua Hoàn Vương rút vào nam, đổi quốc hiệu là
Champa tức Chiêm Thành , đến thế kỷ XII, dựa theo một bí
ký của Champa thì quốc gia này bị Chân Lạp xâm chiếm kéo
dài từ năm 1199 đến năm Canh Thìn (1220) Sau khi người Chân
Lạp rút khỏi Champa, là bắt đầu thời kỳ hưng thịnh của
vương quốc này.
Kinh đô Trà Kiệu và thánh địa Mỹ Sơn có thể được
xây dựng từ thế kỳ thứ IV , Thánh địa Mỹ Sơn nằm cách
Trà Kiệu khoảng 30 Km về phía tây đó là một thung lũng
nhỏ đường kính ước chừng 2 Km, phía đông la núi Sulaha
, phía nam là núi Mahaparvata , phía tây là núi Kusala , những
ngọn núi bao quanh và chỉ có một lối vào duy nhất là theo
con đường độc đạo nằm giữa hai quả đồi phía bắc ,
hai quả đồi này tạo thành cái cửa ngõ như một cái chốt
phòng ngự cao khoãng 30 mét với một con suối nằm chắn ngang
trước mặt, con suối chảy quanh co theo sườn núi phía bắc
, rồi đâm thẳng vào phía trung tâm , nó chạy vòng quanh tạo
thành một thủy lộ lưu thông cho toàn bộ khu vực
 Ấn tượng đầu tiên mang đến cho du khách là sự hoang tàn đổ nát của các ngôi tháp , sự rệu rã của các kiến trúc trước sự tàn phá của thời gian từ hàng bao nhiêu thế kỷ không được chăm sóc tu bổ đến đau lòng : Cỏ dại , dây leo dưới chân tháp , cây tầm gởi , hoa lau ở trên nóc Vương vãi mặt đất ; đá, gạch ngỗn ngang , loang lổ trên tường rêu mốc thời gian. Tượng đá hình người vết thương đầy rẫy kẻ mất đầu người cụt tay , chốn thì còn đầu mà người đã mất . Hoa văn gạch đỏ , sa thạch tượng đài lổ chỗ nắng mưa... |
|
|
| Trong số đó có tháp mang số B5 theo phân loại của nhà
khảo cổ hoc người Pháp , ông H.Parmentier vào năm 1903-1904
Ngôi tháp này có mái cong hình thuyền khác hẳn với các
ngôi tháp khác là có đỉnh hình chóp nhiều tầng trong thánh
địa cũng như ở các nơi
Đáy của ngôi tháp này có hình chữ nhật , của chính quay mặt ra hướng bắc , hai bên hông đều có cửa sổ , tháp có hai phần , phần dứơi có mái che, cửa chính lệch về bên phải gồm có tiền sảnh , bậc cấp đi lên và vòm che chống đỡ bằng hai trụ đứng , mặt trước của mỗi trụ chia làm 3 ô nằm trên một chân đế hình vuông vững chắc , còn lại có tất cả 6 trụ áp tường chia mặt tiền của tháp ra làm 5 ô , trong mỗi ô có tượng hình người đứng chắp tay , phần trên trụ có 3 gờ nổi , chân trụ là đầu voi Phần trên của tháp nằm chồng lên mái , mặt tiền có 8 trụ đứng , phần trên các trụ này có 4 gờ xếp lên nhau chia cắt phần mặt tiền thành các ô ngang dọc lạ mắt trong ô có trang trí hoa văn Riêng phần trụ áp tường ở các góc có kích thước lớn hơn Mái hình thuyền , hơi cong hai đầu , lõm ở giữa , diện tích toàn bộ của mái bằng diện tích của phần trên tháp nên nhìn ở xa ngôi tháp có một thiết kế rất lạ gồm có mái cong hình thuyền , phần trên tháp trang trí chia cắt bởi 8 hàng cột và phần dưới tháp là các ô có hình người đứng thẳng Mặt hông của tháp quay về hưóng đông tây , đỉnh tháp là một vòm chóp nhọn hình búp sen được nâng bởi một dãy trụ áp tường Trang trí là phần độc đáo của ngôi tháp này ngoài kiến trúc mái tháp không nhọn có nhiều tầng như các ngôi tháp khác mà là một mái cong hình thuyền Chân tháp đã bị phá hủy tuy nhiên vẫn còn sót lại 3 tượng có hình đầu voi với vòi thả xuống đất , phần trên các đầu voi này là một tòa sen trên có hình người đứng thẳng vai ngang hai tay chắp vào nhau , thân được chạm thẳng vào tường tháp , đầu đội mũ 3 tầng , hình người thứ ba trong hình còn thấy rõ có râu dài , trông xa thì thấy giống nhau nhưng nhìn và phân tích kỹ trong 5 tượng người được trang trí trong các ô có vòm che thì không có cái nào giống cái nào chỉ cần để ý các chi tiết ở bàn chân , hoa văn , nếp gấp của áo quần , kích thưóc chiều cao và chiều ngang của vai.... Phần trang trí vòm và thân tháp phía đông và tây là các bức tranh điêu khắc chạm trổ hài hòa và sinh động với các cột trụ chống ở góc hay áp tường Ngôi tháp này được xem như ngôi tháp còn tương đối nguyên vẹn nhất trong Thánh địa Mỹ Sơn mặc dù nó bị phá hủy , một phần mái cong hình thuyền với các viên gạch bị bong ra trơ lại lớp đất nung bên trong nhiều nhất là giữa của mái phía hướng bắc , các gờ dưới của nó cũng bị sạt lở |
|
| Phần mái che cho các trụ , ô chứa hình người thì sạt
lở , bong tróc không còn hình dáng trông rất thê thảm nhất
là vòm che ở tiền sảnh cửa chính , còn chân tháp thì ngoài
việc mất đi một tượng có hình đầu voi và các tác phẫm
điêu khắc trang trí khác các viên gạch đã bong ra khỏi chân
tháp để lại những ngóc ngách lỗ chỗ môi trường tốt
nhất cho các loại cây ký sinh, cỏ dại và hang cho các loại
gậm nhấm
Trong khu C1 còn có một ngôi đền nhỏ nằm phía tây của
ngôi tháp có mái cong hình thuyền này , đền quay về hướng
đông , nóc tháp nhọn đổ nát nhiều chổ , các hoa văn trang
trí không còn nguyên vẹn , tiền sảnh bị sập chỉ còn lại
sườn của vòm cuốn dưới có tạc tượng một hình người
chắp tay phần mặt bị hư hại nặng , chân dứng trên một
bệ đá mà hoa văn đã bi hủy hoại , hai bên có trụ chống
cho vòm cuốn trên hoa văn lá xoắn hình chữ S liền nhau , tường
và các cửa giả cách nhau là cho nó bớt nặng nề phù hợp
với chiều cao của ngôi đền làm cho nó có một vẻ đẹp
vừa nhẹ nhàn vừa thanh thoát
Trong cuốn sách Mỹ Sơn trong lịch sử nghệ thuật Chăm kể lại : Trong chỗ sâu kín của ngôi đền này vào khỏang năm 1904 , những nhà khảo cỗ học đã sưu tầm được một bộ trang sức bằng vàng, đầy đủ dành cho một pho tượng lớn cỡ nửa người thường. Kiểu thức hoa văn trang trí cho biết nó thuộc phong cách Đồng Dương . Đây là một bộ trang sức bằng vàng lá duy nhất còn nguyên vẹn tìm thấy trong nghệ thuật Chăm . Nó từng được đem trưng bày tại Hội Chợ Marseille năm 1926 |
|
Hiện tại bộ trang sức này đang ở đâu ? ai là chủ nhân của nó , điều mà nhiều người muốn biết , muốn chiêm ngưỡng nó
Con người đã lấy đi rất nhiều thứ từ khu Thánh địa này với rất nhiều lý do ! hiện tại tổ chức UNESCO thừa nhận nó là một di tích lịch sử của nhân loại , hãy trả lại cho khu Thánh địa Mỹ Sơn những gì của nó , đó cũng là lòng tự trọng của con người chứ không phải sợ một lời nguyền của vua Bhadravarman đệ nhất là người khởi công xây dựng thánh địa này với những lời nguyền như sau : ".....Nếu có kẻ nào dùng vũ lực để chiếm đoạt hay phá hủy ....thì nhân dân không phải tội, mà tội lỗi sẽ dành cho kẻ đó.... "
Sưu tầm
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét